Günümüzde bir çok hasta, kadın doğum kliniklerine adet düzensizlikleri ve gebe kalamama şikayetiyle başvurmaktadır. Bu hastaların bir çoğunda polikistik over sendromu denilen durumla karşılaşmaktayız.
Polikistik Over Sendromu kadınların hormon düzeylerini etkileyen bir durumdur.
Polikistik Over Sendromu (PKOS) u olan kadınların normal değerden fazla erkeklik hormonu salgıladıkları bilinmektedir. Bu hormonal dengesizliğin kadınlarda adet düzensizlikleri ve gebe kalmada zorluk yaşattığı bilinmektedir.
PKOS yüzde özelikle gıdık bölgesinde ve vücutta aşırı kıllanma artışı yaratır. Kafada ise saç dökülmesi ve kellik ile ilişkilidir. PKOS uzun dönemde şeker ve kalp hastalıkları gibi sistemik hastalıkların riskini artırır.
Doğum kontrol haplarının kullanımı ve şeker düşürücü ilaçların kullanımı hormon düzeylerini düzeltse ve şikayetleri geçici olarak azaltsa da hastalık kadının genetik yapısından kaynaklı olduğundan tam çözüm olmaz.
Aşağıdaki yazımızda PKOS un sebeplerini ve kadında yarattığı olumsuz etkileri paylaşmak istedik.
PKOS çocuk doğurma yaşındaki kadınların hormonlarını etkileyen bir problemdir. Bu yaş grubu 15 ve 44 yaş arası olarak kabul edilir. Bu yaş grubunda her 4 kadından birindePKOS görülebilir. Birçok kadın PKOS olduğunu bilmeden hayatını sürdürür.
Polikistik Over Sendromu kliniğimizde tanısı koyduğumuz kadınlar, gerçek PKOS sayısının sadece %30 unu oluşturuyor. Polikistik Over Sendromu kadınların üreme organı olan yumurtalıkları etkileyerek adet döngüsünü sağlayan hormonlar olan östrojen ve progesteron salınımının döngüsünü bozmaktadır. Erkeklik hormonu dediğimiz androjenler ise yumurtalık tarafından normalden fazla salgılanmaktadır.
Yumurtalıklar her ay erkek sperm hücresi tarafından döllenecek bir yumurtayı geliştirir ve fallop tüpleri tarafından yakalanmak üzere karın boşluğuna atar. Yumurtalıkta yumurtayı içeren yumurta keseciğinin büyümesini FSH ,keseciğin çatlayarak olgun yumurtayı atmasını ise LH adı verilen hipofiz bezi hormonları yönetir.
3 temel belirti vardır;
PKOS da olgun yumurta içermeyen ve asla atılamayan çok sayıda kesecik yada folikül varlığı mevcuttur. Poli kelimesi çok sayıda anlamı taşır. Yumurtlamanın olmayışı östrojen, progesteron, FSH ve LH düzeylerini değiştirir. Androjen düzeyleri ise normalden fazla ölçülür. Yüksek erkeklik hormonları adet düzeninin bozulmasına sebep olur. PKOS lu kadınlar bu nedenle daha az adet görür.
Polikistik Over Sendromun kesin sebebi bilinmemekle beraber yüksek erkeklik hormonunun yumurtalıkların normal hormon salgılamasına ve normal yumurta gelişimine engel olduğuna inanılmaktadır.
Polikistik Over Sendrom da görülen artmış insülin direnci, gen bozuklukları ve iltihaplanmanın sebebi olarak yüksek erkeklik hormonu suçlanmıştır.
PKOS un artık ailesel bir kalıtımla ve çoklu gen etkisiyle meydana geldiği kabul edilmektedir.
PKOS lu kadınların dörtte üçünde insülinin hücre içinde kullanılamamasına neden olan insülin direnci mevcuttur. İnsülin, pankreastan salgılanan ve şekerin vücutta enerji olarak kullanımını sağlayan bir hormondur. İnsülin hücrelerce tam kullanılamadığında pankreas normalden fazla insülin üretir. Fazla İnsülin yumurtalıklarda fazla erkeklik hormonu üretimine sebep olur. Şişmanlık insülün direncinin önemli bir sebebidir. Şişmanlık ve insülin direnci varlığı tip 2 şeker hastalığı riskini artırır.
Polikistik Over Sendromlu kadınlarda iltihaplanma riski artmıştır. Normal kilonun üzerinde olmak iltihaplanmaya katkıda bulunur. Yüksek erkeklik hormunu ile artmış iltihaplanma araındaki ilişki artık kabul edilmektedir.
PKOS bazı kadınlarda adet dönüsünü başladığı zaman tespit edilerken, çoğu kadında hızlı kilo alma ve gebe kalamama gibi problemlerin araştırılması sırasında ortaya çıkar.
Kadında yüksek erkeklik hormonu kısırlığa ve çeşitli sağlık problemlerine yol açabilir.
Kısırlık: Gebe kalmak için yumurtlamanın normal olması gerekir. Düzenli yumurtlamayan kadınlarda gebe kalmak zorlaşır. PKOS kadın kısırlığının önde gelen sebeplerindendir.
Metabolik Sendrom: Polikistik Over Sendromu hastalarının dörtte üçü normalden fazla kiloda yada obez dir. Obezite ve PKOS da kan şekeri yüksekliği, yüksek kan basıncı, iyi kolesterolün (HDL) düşük seviyede bulunması ve yüksek seviyede kötü kolesterol (LDL) ile karşılaşılma olasılığı artar. Bu faktörlerin birlikte görüldüğü duruma metabolik sendrom adı verilir. Metabolik sendromda kalp hastalığı, şeker hastalığı ve felç riskini artırır.
Uyku Apnesi: Gece uykusu sırasında nefes almanın uykudan uyandıracak derecede aralıklarla durması durumudur. Kilolu kadınlarda normalden fazla görülür. Eğer hastada obesiteye ek olarak PKOS varsa uyku apnesi görülme riski 10 kat artar.
Endometrial Kanser (Rahim Kanseri): Yumurtlama sırasında rahim iç duvarı kalınlaşır ve atılır. Yumurtlama olmazsa rahim iç duvarı kalınlaşır ve endometrial kanser riski artar.
Depresyon: hormonal değişikler ve kıllanmada artış gibi görünüm değişiklikleri depresyonu tetikleyebilir.
Doktorlar PKOS tanısı sıklıkla görülen üç bulgudan ikisinin varlığı ile koyar. Bunlar;
Bu görüntülere ek olarak hastanın sivilce, yüzde ve vücutta kıllanma artışı ve kilo alımı sorgulanır.
Yumurtalıkların görüntüsü pelvik bölge adını verdiğimiz kasığın ultrasonografisi ile alınır. Yumurtalıkta anormal kistik folikül yerleşimi gözlenir. Kan testlerinde erkeklik hormonları normalden fazla test edilir. Kolesterol, insülin ve trigliserid düzeyleri olası kalp ve şeker hastalığı açısından değerlendirilir.
Polikistik Over Sendromu normal adet döngüsünü bozduğu için hastaların dörtte üçü gebe kalmada problem yaşar. Bu durum gebelik komplikasyonlarını da artırabilir. PKOS u olan kadınlarda erken doğum riski iki katına çıkar.
Düşük, yüksek tansiyon ve gebelik şekeri görülme riskide artar. PKOS u olan kadınlar kısırlık tedavisi alarak yumurtlamaları ve gebelikleri sağlanabilir. Kilonun azaltılması ve kan şekeri kontrolü de sağlıklı bir gebelik sağlanmasına katkıda bulunur.
PKOS hastalarımıza ilk önerimiz kilo kaybı, diet önerileri ve egzersizi önerdiğimiz hayat tarzı değişiklikleridir. Yüzde onluk bir kilo kaybının adet döngüsünü düzelttiği ve Polikistik Over Sendromu bulgularını azalttığı görülmektedir. Kilo kaybı kolesterol düzeylerini düzeltip, insülin düzeyleri, kalp hastalığı riski ve şeker hastalığı riskini düşürmektedir. Kilonuzu azaltan karbonhidrat kısıtlayıcı diyetler olumlu etki yaratır. Bu tip dietler kilo kaybının yanısıra insülin düzeylerini düşürür.
Sebze ve meyve ağırlıklı düşük glisemik indeksli dietler adet döngüsünün düzelmesine en büyük katkıyı verir. Haftada üç gün 40 dakika hafif egzersiz kilo kaybına yardımcı olur. Egzersiz yaparak Kilo kaybı sağlanması yumurtlamaya ve insülin düzeylerinin düşmesine yardımcı olur. Egzersiz eğer sağlıklı bir dietle birlikte yapılırsa daha faydalı olur. Birlikte şeker ve kalp hastalığı riskini düşürür.
Artık doktora başvurma zamanı gelmiştir. Kadın hastalıkları doğum uzmanlarından üreme tıbbı ve endokrinoloji konusunda uzmanlaşmış ekipler hastalara en kısa süre üremeye yardımcı teknikler kullanarak yardımcı olabilirler.
Neden daha az ve seyrek adet görüyorum?
Estojen ve progesteron hormon düzensizlikleri ve erkeklik hormonu olan androjenlerin yüksek olması adet olmamanın ve düzensizliklerin sebebidir.
Polikistik over geçermi?
Polikistik over genetik olarak görülen bir hastalıktır. Klinik bulguları düzeltilebilir, üreme sağlanabilir ama tam olarak yok edilemez.
Polikistik over neden olur?
Polikistik Over Sendromu un genetik bir yatkınlığı vardır. Sebebi tam olarak bilimemektedir.
Polikistik over dieti nedir?
Sebze ve meyve ağırlıklı düşük glisemik indeksli ve karbonhidrattan yoksun dietler adet döngüsünün ve polikistik over bulgularının düzelmesine en büyük katkıyı verir.
Polikistik over ameliyatı nedir?
Eğer diğer tedaviler başarısız kalırsa laparoskopik cerrahi yöntemle yumurtalıktaki küçük kistlerin patlatılması normal yumurtlama sürecini sağlayabilir.
Polikistik over de hamilelik olurmu?
Polikistik Over Sendromu normal adet döngüsünü bozduğu için hastaların dörtte üçü gebe kalmada problem yaşar.
Polikistik overle hamile kalınırmı?
Üreme tıbbı uzmanı kadın doğum uzmanları yumurtlamayı destekleyerek ve yardımcı üreme teknikleri kullanarak gebeliği sağlayabilir.
Polikistik over sendromu belirtileri nelerdir?
Yüksek androjen değerleri, düzensiz adet döngüleri, yumurtalığın çeperini bir kolye gibi saran çoklu kistik yapı görüntülerine ek olarak hastanın sivilce, yüzde ve vücutta kıllanma artışı ve kilo alımı bulguları gözlenir.
Polikistik over sendromuna ne iyi gelir?
Sebze ve meyve ağırlıklı düşük glisemik indeksli ve karbonhidrattan yoksun dietler adet döngüsünün ve polikistik over bulgularının düzelmesine en büyük katkıyı verir.
Polikistik over sendromu tedavi edilmezse ne olur?
PKOS normal adet döngüsünü bozduğu için hastaların dörtte üçü gebe kalmada problem yaşar. Adet düzensizliği devam eder, şeker ve kalp hastalıkları riski artar.
Polikistik over sendromu olanlar nasıl beslenmeli?
Sebze ve meyve ağırlıklı düşük glisemik indeksli ve karbonhidrattan yoksun dietler adet döngüsünün ve polikistik over bulgularının düzelmesine en büyük katkıyı verir.
Merhaba. Kizim 25 yasinda ve evli. Poliskistik over var. 165 cm.boy ve 55 kilo. 47 gundur adet gormuyor (2 gundur adet sokturucu sabah-oglen-aksam kullandigi halde) 5 aydir korunmuyor ve gebelik de sozkonusu degil. Ne yapmamizi.onerirsiniz.
Pcos da yumurtlama düzeni bozulur. Bu nedenle gebe kalma zorlaşır. Yumurtlamadan görülen adetler mevcuttur. Tamamen tedavisi olmamakla beraber hastalığı baskılama için 1. Karbonhidrat diyeti 2. Egzersiz 3. Şeker düşürücü ilaçlar verilebilir. Bunlara cevap olmaz ise yumurtlama desteği ve tüp bebekle gebelik sağlanabilir.
