Yumurtalık kistlerinin patlaması ve yarattığı diğer sorunlar üreme döneminde bir çok kadının kabusu olmuştur. Hayatının belli bir döneminde yumurtalık kisti ile karşılaşmayan kadın neredeyse yoktur. Yumurtalık kistlerinin çoğu sessiz kalıp kendiliğinden birkaç ay içinde kaybolur.
Yumurtalık kisti patlaması veya yumurtalık kisti rüptürü üreme çağındaki kadınlarda sık karşılaşılan jinekolojik bir problemdir. Yumurtalık kistleri kadınlarda rahmin iki tarafında yerleşen yumurtalık yapısı içinde meydana gelir ve kist içeriğine göre isimlendirilir.
Kısacası yumurtalık kist terimi kullanıldığında çok farklı çeşitlerde kist karşımıza çıkabilir. Yumurtalık kistleri farklı içerikte sıvılar içerebilir. Yumurtalık kistleri içinde farklı sıvı içerikleri kistin davranış şeklini de değiştirir.
Yumurtalık kistleri kaybolmaz ise ciddi şikayetler yaratabilir. Bu kistler patlayabilir, kist içine kanayabilir (hemorajik kist) yada yumurtalığın torsiyonu (burulması) adı verilen durumla yumurtalığın tamamen kaybedilmesine yol açabilir.
Yumurtalık kisti patlaması nedir?, ağrı yapar mı? ve yumurtalık kisti patlaması belirtileri gibi sık sorulan sorularınızın cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz.
Yumurtalık içinde yada yüzeyinde yer alan içi sıvı ile dolu keseciklerin yırtılıp içindeki sıvının karın boşluğuna boşalmasına yumurtalık kisti patlaması denir. Karın içi duvarını ve organları saran ve periton adı verilen zar yapı gerilmeye veya sıvı içerikle temasa karşı çok hassastır. Peritona herhangi bir temas hastaya ağrı olarak yansır.
Yumurtalık kisti patlaması hastada karnına bıçak saplanmış gibi ani ve şiddetli bir ağrı yapar. Bu ağrının 12-24 saat içinde azalarak kesilmesi beklenir. Kist içeriği ne kadar yoğunsa ağrı o kadar şiddetli olur. Örnek olarak vermek gerekirse çikolata kisti içeriği çok yoğundur ve yarattığı ağrı basit kist patlamalarına göre çok daha fazladır.
Yumurtalık kisti büyüklüğüne ve çeşidine bağlı olarak farklı bulgular verebilir. Yumurtalık kisti patlaması belirtileri şunlardır;
Çoğu over kisti şikayet yaratmadan kendiliğinden kaybolur. Eğer kaybolmuyor ve kist büyüklüğü çok artmışsa kistin olduğu tarafta;
Yumurtalık kisti patlaması kistin belli bir büyüklüğe gelmesi sonucu kist kapsülü gerginliğinin kapsülün yırtılmasına sebep olması sonucu oluşur.
Yumurtalık kisti patlaması en sık akut apandisit ile karıştırılır. Ultrason muayenesinde Douglas boşluğunda sıvı birikimi ve ultrasonda kistik yumurtalık yapısı görülebilir. Yumurtalık Kisti patlaması sonucu ultrason görüntülemesinde sönmüş balon görüntüsü alabilir.
Kist patlamasından sonra kısa sürede gerekli klinik önlemler alınır ve devam eden şikayetler için cerrahi planlanırsa ölüm nadiren görülür. Önemli olan ne zaman cerrahi yapılıp, ne zaman yapılmayacağına karar vermektir.
Yumurtalık kisti patlamasının kısırlık yapması beklenmez. Bununla birlikte kist niteliği çikolata kisti olarak tanımlanırsa kist patladığında oluşan karın içi yapışıklıklara bağlı gebelik olasılığı düşer.
Yumurtalık kisti patlaması tehlikeli mi sorusuna cevap verecek olursak olaydan sonraki ilk 12-24 saatin çok önemli olduğunu söyleyebiliriz. Bu sürede ağrı hafifler yada artarak ağırlaşır. Ağrının artması demek karın içinde yada yumurta içinde kanama varlığı anlamına gelir. Bu kanama hastanın hemodinamisini yani tansiyon ve kalp atışlarını olumsuz etkileyebilir.
MR inceleme sonrası tedavi kararı verildiyse yapılacak işlem laparoskopik veya açık yumurtalık kisti ameliyatıdır. Kötü huylu over tümör şüphesi varsa ameliyat sırasında Frozen adı verdiğimiz hızlı patolojik inceleme ile ameliyatın genişletilip genişletilmeyeceğine karar verilir. Frozen patoloji sonucu temiz gelirse kist çıkarılıp kanama kontrolü sağlandıktan sonra ameliyat sonlandırılır.
Yumurtalık kisti patlarsa 12-24 saatler arasında karın ve kasık ağrısını hafiflemesi beklenir. Klinik takipte hastanın tansiyonu ve diğer hayati bulguları bozulmadıkça, kist içine kanamadıkça yada yumurtalık torsiyonu şüphesi yoksa hasta ameliyata alınmadan takip edilebilir.
Yumurtalık kisti eğer patlarsa kist içeriğinin karın iç zarında yaratacağı hassasiyetten dolayı şiddetli kasık ağrısı görülür.
Bunun dışında Yumurtalık kisti eğer kist büyümeye başlamışsa, kist içine kanama yapmışsa yada over torsiyonu dediğimiz yumurtalığın burulması durumunda kasık ağrısı yapabilir. Bununla birlikte yumurtalık kisti mutlak ağrı yapacak diye bir kuralda yoktur. Bazen sessiz olarak yumurtalık kisti büyüyebilir ve ultrason muayenesinde şans eseri karşımıza çıkabilir.
Yumurtalık kisti nedir sorusuna kısaca yumurtalığın içinde yada yüzeyinde sıvı ile dolu keseciklerin oluşması durumudur diyebiliriz. Kadınların iki yumurtalığı rahmin iki tarafında yerleşir ve üreme hayatı boyunca her ay yumurta olgunlaşması ve salınımından sorumludur.
Yumurta gelişimi sırasında yumurta keseciği büyür, yırtılır ve iki adet ortası yumurtlama döneminde yumurta fallop tüplerine doğru atılır
Yumurtalık kistlerinin başlıcalarını fonksiyonel yumurtalık kistleri oluşturur. Bunlara fizyolojik kistlerde denir. Çoğu yumurtalık kisti adet döngüsü sırasında ortaya çıkar. Bu kistler Basit yumurtalık kisti ve Korpus luteum kisti olarak gruplanabilir.
Basit yumurtalık kisti büyüyen yumurta folikülünün içindeki yumurtayı yumurtalığın atamaması sonucu folikülün kist haline gelmesiyle oluşur. Korpus luteum kistleri ise Yumurtlamadan sonra yumurtayı atan folikülün içine kan dolması sonucu ortaya çıkar
Yumurtalık kisti tanısı sık olarak jinekolojik muayene sırasında yapılan transabdominal veya transvajinal muayene ile konur. Ultrasonografide kistin büyüklüğü, bölmeler içerip içermediği, bölmeyi oluşturan duvarın kalınlığı, kist içerisinde papiller çıkıntı olarak nitelendirdiğimiz kabarıklıkların oluşu, kist içeriğinin ses dalgasına verdiği cevap ve kistin niteliği saptanabilir.
Over kisti değerlendirmesinde kistin duvarlarının yada herhangi bir bölgesinin MR görüntüleme sırasında verilen ilacı tutması kist için ameliyat ve patolojik inceleme endikasyonu koydurur.
Yumurtalık kistlerine yönelik tedavide, kistin büyüklüğü, kistin kapsülü, kist içinde papiller adı verilen karnıbahar şekilli çıkıntıların varlığı, komplike kistler ve içinde solid yani sert alanlar büyük önem taşır. Bu gibi bulgular tespit edilirse hastaya açık yada kapalı yumurtalık kisti ameliyatı önerilir.
Yumurtalık kistinin fonksiyonel kist olduğu düşünülürse en az 2 ay hasta takibe alınır ve kistin kendiliğinden kaybolması beklenir.
Yumurtalık kisti ne zaman ameliyat olur sorusunun cevabı kistin büyüme potansiyeli, içeriği ve görüntüleme bulguları değerlendirildikten sonra klinik olarak verilebilir. Kist büyümesinin devam etmesi durumunda ve 5 cm üzeri kistlerin iki ay içerisinde kaybolmaması durumunda ameliyat kararı alınabilir.
Referanslar
