Rahim Duvarı Kalınlaşması

Rahim Duvarı Kalınlaşması Nedir?

Rahim duvarı kalınlaşması yada endometrial hiperplazi adet görmeyi sağlayan rahim içi astar dokusunun rahatsızlığıdır.

Endometrium adı verilen rahim içi astar dokuyu oluşturan endometrial bezlerin düzensiz ve aşırı çoğalmasıdır. Rahim içi doku aşırı östrojen uyarılmasına maruz kalırsa ve bunu dengeleyen progesteron hormonu yeterli değilse endometrial hiperplazi meydana gelebilir.

Rahim duvarı kalınlığı yaratan aşırı östrojen vücutta üretilir yada dışardan alınabilir.

Rahim duvarı kalınlığı hücrelerde ki yapısal değişikliklere göre alt tiplere ayrılabilir. Rahim duvarı kalınlığında önemli nokta bu problemin Endometrial kanser dediğimiz rahim kanserine dönme riskidir.

Bu yazımızda rahim duvarı kalınlaşması nedir? sorusunu cevaplamayı amaçladık. Rahim duvarı kalınlaşmalarının yarattığı rahim kanseri (endometrial kanser) riski, tanı, tedavi ve ameliyatları için ilgili sayfa linkimizi tıklayabilirsiniz.

Rahim duvarı kalınlaşması neden olur?

Rahim kalınlaşmasının en önemli sebebi progesteron eksikliğinde aşırı östrojene maruz kalmaktır. Östrojen rahim duvarını kalınlaştıran bir hormondur. Progesteron ise bu kalınlaşmanın düzenli adet kanamaları ile incelmesini sağlar.

Rahim duvarı kalınlaşması nedenleri;

• Yaş,
• Çocuk doğurmamış olmak (nulliparite),
• Kilo (obesite),
• Ailesel yatkınlık (Genetik),
• Şeker hastalığı (diabetes mellitus),
• Yumurtlamasız adet döngüleri (PKOS, perimenapoz),
• Yumurtalık tümörleri (granülosa hücreli tümörler),
• HRT adı verilen menapoz sonrası hormon tedavilerinin sadece östrojen içermesi yada bitkisel içerikli östrojenden zengin ürünler kullanmak,
• Organ transplantı alan hastaların kullandığı immün baskılayıcılar ve enfeksiyon,
• Kalıtsal geçen non-polipozis kolorektal kanser veya lynch sendromu.

Sağlıklı bir kadında östrojen ve progesteron dengeli ve uyumlu bir şekilde salgılanarak düzenli adet görmeyi sağlar. Bu denge bozulduğunda (östrojen miktarı çok arttığında) rahim duvarında kalınlaşma olur.

Rahim kalınlık artışı rahim kanserine yol açan en önemli neden olarak kabul edildiğinden erken tanı, teşhis ve tedavisi doğru yapılırsa rahim kanseri oranlarında düşüş yaşanacaktır.

Rahim kalınlaşması kansere neden olur mu?

Rahim duvarı kalınlaşması kanser olmamakla birlikte rahim kanserine en çok yol açan sebeptir.

Rahim kalınlığının 4 alt tipi farklı oranlarda rahim kanserine yol açabilir. Bunları sıralayacak olursak;

• Basit hiperplazi, rahim kanserine dönme oranı %1 dir.
• Kompleks hiperplazi, rahim kanserine dönme oranı %3 tür.
• Basit atipili hiperplazi, rahim kanserine dönüşüm oranı %8 dir.
• Kompleks atipili hiperplazi, rahim kanserine dönüşüm oranı %29 tur.

Kompleks atipili hiperplazisi olan hastaların %50 sinde eşlik eden rahim kanseri görülebilir.

2004 yılında dünya sağlık teşkilatı (WHO) bu sınıflamayı kompleks bularak yeni bir sınıflama getirdi. Yeni sınıflama sisteminde rahim kalınlaşması 2 gruba ayrıldı. Bunlar;

• Atipisiz Hiperplazi,
• Atipili Hiperplazi yada Endometrioid Intraepitelyal Neoplazi.

Bu sınıflamada basit ve kompleks kelimeleri kaldırılmıştır. Hastaların genetik incelemelerinde atipik endometrial hiperplazisi olan hastalarda PTEN ve KRAS mutasyonları tespit edilmiştir.

Rahim duvarı kalınlaşması belirtileri nelerdir?

Rahim duvarı kalınlaşması belirtileri arasında en sık karşımıza çıkan anormal vajinal kanama şikayetidir.

Hasta adet düzensizliği için doktora başvurduğunda yapılan transvaginal ultrason muayenesinde rahim kalınlığı tespit edilecek ve önerilecek rahim duvarı parça alma (pipelle biopsi) ile tanı konabilecektir.

Kanama düzensizliği ile doktora başvuru rahim kanserlerinin %70 inin erken evre de tanı almasını sağlayacaktır.

Rahim kalınlaşması tespit edilen hastada hastalığın takip ve tedavisinin planlanması için dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;

• Şikayetlerin ne kadar süredir gözlendiği,
• Adet düzeni hikayesi,
• Adet döngüsünde adet süresi, adet miktarı, pıhtılı olup olmadığı, adet ara kanamaları, menapoz sonrası kanamalar, Hormon replasmanı (HRT) alan hastada düzensiz kanamalar,
• İlk adet yaşı,
• Menapozda ise yaşı,
• Doğum hikayesi,
• İleride gebelik planı olup olmayacağı,
• İlaç kullanım öyküsü (HRT, tamoksifen),
• Tıbbi yada cerrahi tedavi alıp almadığı,
• Servikovajinal smear sonucu,
• Doğum kontrol hapı kullanımı.

Çoğu hasta yoğun vajinal kanama nedenli olan kansızlık ve soluk bir görünümle başvuracaktır. Demir depoları boşalmış hastalara hızlıca demir destek tedavisi başlanmalıdır.

Jinekolojik muayeneye meme muayenesinin eşlik etmesi önemlidir. Miyom, yumurtalık kistleri ve diğer jinekolojik problemler açısından hasta değerlendrilmelidir.

Rahim duvarı kalınlaşması kaç mm (milimetre) olmalı?

Rahim duvarı kalınlaşması ve incelmesi adet döngüsü sırasında fizyolojik olarak görülür. Bu nedenle hastanın yaşı ve muayene tarihinde adet döngüsünün neresinde olunduğu önem taşır.

Rahim duvarı kalınlığı kaç olmalı sorusunun cevabı hasta yaşına göre değişir. Menapoz sonrası bir kadında rahim duvarı kalınlığını 4 mm nin üzerinde olması rahim kanseri riskini artırırken, 4 milimetrenin altında rahim kanseri riski %1 in altındadır.

Üreme çağındaki kadında rahim kalınlığının 7 mm nin altında olduğunda rahim kanserine rastlandığı görülmez.

Rahim duvarı kalınlaşmasına ne iyi gelir?

Rahim duvarı kalınlaşmasının nedeni östrojenin karşılığında yeterli progesteron olmayışıdır. Bu nedenle progesteron içeren rahim içi araçlar yada aralıksız progesteron hormonu kullanımı (MPA, NETA) rahim içi kalınlaşmasını düzeltebilir.

Rahim duvarı kalınlaşması nelere sebep olur?

Rahim duvarı kalınlaşması en sık olarak uzamış adetlere, adet ara kanamalarına ,pıhtılı adet kanamalarına ve menapoz sonrası kanamalara sebep olur.

Rahim kalınlaşması tedavi planı nedir?

Rahim kalınlaşması tedavi planında 3 temel prensipe dikkat edilir. Bunlar;

• Endometrial kansere dönüşümüne engel olunmalıdır.
• Eşlik eden rahim kanseri varlığı incelenmeli ve ekarte edilmelidir.
• Hastanın ihtiyaçlarına yönelik bir tedavi planı verilmelidir.

Eğer hasta doğum yapmamış ise gebelik planına göre takip planlanırken doğumlarını tamamlamış bir kadında rahimin alınması önerilebilir.

Endometrial hiperplazi tedavisi nasıl olur?

Atipi içermeyen endometrial hiperplazide rahim kanserine dönüşüm riski 20 yılda %5 kadardır. Aşırı kilo alımı düzeltilmeli ve Hormon kullanımı kesilmelidir. Levonorgestrel taşıyan rahim içi araçlar rahim boşluğuna yerleştirilebilir. Rahim içi araç takamayanlar aralıksız noretisteron veya medroksiprogesteron içeren ilaçlar alabilir.

Endometrial hiperplazi takibi nasıl yapılır?

Gerilemenin görülebilmesi için tedavi en az 6 ay sürdürülmelidir. 6 ayda bir endometrial parça alınması önerilmelidir. Tedavi sonlandırılmadan en az 6 ay ara ile alınmış 2 temiz biopsi sonucu elde edilmelidir.

Eğer hasta kilolu ve BMI 35 in üstünde tekrar riskine karşı hasta yıllık kontrollere çağrılmalıdır. Kontrollerde transvaginal ultrason ile kalınlık değerlen dirilmeli gerek görülürse rahimden parça alınması tekrarlanmalıdır.

Rahim kalınlaşmasında rahmin alınmasını (histerektomi) gerektirecek durumlar nelerdir?

Rahim kalınlaşmasında rahmin alınmasını gerektirecek durumlar şunlardır;

• Tedavi sürecinde biopside atipik hiperplazi gelişmesi,
• 12 aylık tedaviye rağmen hastalığın gerilememesi,
• Endometrial hiperplazinin tekrarlaması,
• Kanamanın düzeltilememesi,
• Hastanın takip ve tedaviye uyumsuzluğu (takibi bırakma olasılığı).

Menapoz sonrası kadında endometrial hiperplazi durumunda rahmin yumurtalıklarla birlikte alınması önerilmelidir. Menapoz öncesi kadınlarda ise erken kemik erimesi ve kalp hastalıkları riskleri nedeniyle yumurtalığın alınması kişi bazlı değerlendirilmelidir.

Endometrial biopsi (rahimden parça alınması) nedir?

Rahim içine kanül adını verdiğimiz ince bir boru yardımıyla girip negatif basınçla rahim içi astar dokusu olan endometriumdan örnek alınmaya çalışılır. Boru sert bir kitlede kıvrılabilir ve örneği yetersi alabilir. Bu işlemde rahimin iç astar dokusunu ancak %50 kısmından biopsi alınabilir. Sonuç negatif gelirse ve şüphe devam ediyorsa biopsinin histereskopi ile görerek yapılması gerekir.

Rahimden parça nasıl alınır?

Endometrial biopsi muayenehane yada ameliyathane de sedasyon yada lokal anestezi altında jinekolojik muayene masasında yapılır. Öncelikle spekulum adı verilen alet vajene takılır, serviks yada rahim ağzı görülür, serviks örnekleme borusunun geçişi için genişletilir, ardında örnekleme borusu rahim içine girerek iç duvardan örnekler alır.

Endometrial biopsi kimlerden alınır?

Rahim duvarının normalden kalın olduğu durumlar, aşırı ve uzun süren adet kanamaları, adet arası kanamalar, menapoz sonrası kanamal endometrial parça alınması endikasyonlarıdır.

Rahim kalınlaşmasında doğurganlığı koruyucu yaklaşımlar?

Endometrial intraepitelyal hiperplazi durumunda hasta doğurganlığını korumak istiyorsa rahim alınmayabilir. Bu tercihin hastalığı rahim kanserine ilerlemesine, eşlik eden yumurtalık kanseri, tümörün vücuda dağılması ve hastanın hayatını kaybetmesine kadar gidecek sonuçları olabilir.

Rahim Duvarı Kalınlaşması Yayınlar

1. Parkash V, Fadare O, Tornos C, McCluggage WG. Committee Opinion No. 631: Endometrial Intraepithelial Neoplasia. Obstet Gynecol. 2015 Oct;126(4):897. [PubMed].
2. Van der Meer AC, Hanna LS. Development of endometrioid adenocarcinoma despite Levonorgestrel-releasing intrauterine system: a case report with discussion and review of the RCOG/BSGE Guideline on the Management of Endometrial Hyperplasia. Clin Obes. 2017 Feb;7(1):54-57. [PubMed].
3. Kaminski P, Bobrowska K, Pietrzak B, Bablok L, Wielgos M. Gynecological issues after organ transplantation. Neuro Endocrinol Lett. 2008 Dec;29(6):852-6. [PubMed].
4. Niskakoski A, Pasanen A, Porkka N, Eldfors S, Lassus H, Renkonen-Sinisalo L, Kaur S, Mecklin JP, Bützow R, Peltomäki P. Converging endometrial and ovarian tumorigenesis in Lynch syndrome: Shared origin of synchronous carcinomas. Gynecol Oncol. 2018 Jul;150(1):92-98. [PubMed].
5. Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2018. CA Cancer J Clin. 2018 Jan;68(1):7-30. [PubMed].
6. Lethaby A, Suckling J, Barlow D, Farquhar CM, Jepson RG, Roberts H. Hormone replacement therapy in postmenopausal women: endometrial hyperplasia and irregular bleeding. Cochrane Database Syst Rev. 2004;(3):CD000402. [PubMed].
7. Anderson GL, Judd HL, Kaunitz AM, Barad DH, Beresford SA, Pettinger M, Liu J, McNeeley SG, Lopez AM., Women's Health Initiative Investigators. Effects of estrogen plus progestin on gynecologic cancers and associated diagnostic procedures: the Women's Health Initiative randomized trial. JAMA. 2003 Oct 01;290(13):1739-48. [PubMed].
8. Kurman RJ, Norris HJ. Evaluation of criteria for distinguishing atypical endometrial hyperplasia from well-differentiated carcinoma. Cancer. 1982 Jun 15;49(12):2547-59. [PubMed].
9. Travaglino A, Raffone A, Saccone G, Mollo A, De Placido G, Insabato L, Zullo F. Endometrial hyperplasia and the risk of coexistent cancer: WHO versus EIN criteria. Histopathology. 2019 Apr;74(5):676-687. [PubMed].
10. Kendall BS, Ronnett BM, Isacson C, Cho KR, Hedrick L, Diener-West M, Kurman RJ. Reproducibility of the diagnosis of endometrial hyperplasia, atypical hyperplasia, and well-differentiated carcinoma. Am J Surg Pathol. 1998 Aug;22(8):1012-9. [PubMed].
11. Mutter GL. Endometrial intraepithelial neoplasia (EIN): will it bring order to chaos? The Endometrial Collaborative Group. Gynecol Oncol. 2000 Mar;76(3):287-90. [PubMed].